728 x 90

نگین رخشان غزل فارسی: سیمین بهبهانی

سیمین بهبهانی
سیمین بهبهانی

۲۸مرداد سالروز درگذشت سیمین بهبهانی است. در انگشتریِ‌ تاریخ صدساله‌ٔ ادبیات و شعر ما، نام سیمین بهبهانی یکی از نگین‌های رخشانش می‌باشد.

سیمین بهبهانی معناهای فریادگر را به اجتماع برد تا مگر تلنگری به «این قوم به خواب آلوده» بزند. دیوان شعر سیمین و زندگی او، «نه» به تاریخ تعارض جنسیتی است که اهریمنان بداندیش بر ضمیر و اندیشه‌ٔ آدمی نشو و نما دادند. قلم سیمین با هوشیاری و آگاهی به ریشه‌های این تعارض که حاصل آن، استثمار و رنج زنان بوده است، دست به کار افشاگری همراه با روشنگری زد. از این رو پرنده‌ٔ شعر او با دو بال نفی برده‌داری جنسی و اثبات آزادی و برابری، در آسمان انسان و عشق‌ها و تمناهای آرزومندانه‌اش همواره در پرواز است.

سیمین به موازات کشف و شهودهای معناسازش، به زبانی در تکنیک نوشتن رسید. او این زبان را جامه‌یی بر قالب «غزل» پوشاند. غزلی که گویی پس از قالب‌شکنی‌های نیما یوشیج، نباید دیگر سر برمی‌آورد؛ اما سیمین بهبهانی با تسلط به وزنهای گوناگون شعر کلاسیک فارسی، دست به کاری زد که معناها و مضمون‌های شعر نیمایی و سپید را در قالب «غزل» ریخت.

نوآوری‌های او در غزل، تابلویی از عاشقانه‌ها، رنج‌نامه‌ها، عصیان‌ها، فریادهای خاموش زنان در نهفت رنج‌های ناگفته و نافهمیده شده، تصویر کردن دنیای فاسد سیاست‌مداری و معامله‌گری بر سر خوان و مان مردمان را بر دفتر ادبیات و شعر فارسی افزود.

سیمین به موازات غزل‌سرایی، شعرهایی برای ترانه‌هایی همزبان با شادیانه‌ها و غمگنانه‌های مردمان سرزمینش نگاشت؛ ترانه‌هایی که در زمره‌ٔ دوست‌داشتنی‌های نسل جوان و میانه‌سال و پیران میهنش گشته‌اند.

وجهی دیگر از شناخت عمیق و شجاعت سیمین، تسلیم نشدنش به ارتجاع مذهبی و زن‌ستیز حاکم بود. او بارها دست به افشاگری علیه سانسور و سرکوب آزادی‌ها زد و نیز خواستار آزادی زندانیان سیاسی شد. شعر «دوباره می‌سازمت وطن» که سیمین در اواسط دهه‌ٔ شصت آن را بیرونی کرد، یکی از شاخصهای همبستگی او با مبارزات آزادیخواهانه‌ٔ مردم و پیش‌آهنگانشان علیه دیکتاتوری حاکم بود.

شعر «سوار خواهد آمد» سیمین یکی از تابلوهای لطیف انسانی همراه با ظرافت جلوه‌های زیبای زندگی است که از منظر نگاه و رؤیا و آرزوهای دختران و زنان ایران و جهان سوم، با نظمی خوش‌آهنگ نقاشی شده است.

سیمین بهبهانی را باید شهامتی دانست که چنگاچنگ مهابت سنت دیرینه در جامعه‌ا‌ش شد.

 

س. ع. نسیم

۲۸مرداد ۹۷

										
											<iframe style="border:none" width="100%" scrolling="no" src="https://www.mojahedin.org/if/2558916a-fbef-4b25-9c7f-e8fc764ee980"></iframe>
										
									

گزیده ها

تازه‌ترین اخبار و مقالات