احسان یارشاطر، یکی از عاشقان و زحمتکشان و دلسوزان برای زبان و ادبیات فارسی، بنیانگذار مرکز مطالعات ایرانشناسی و استاد بازنشسته مطالعات ایرانی در دانشگاه کلمبیا آمریکا، روز شنبه دهم شهریور در کالیفرنیا درگذشت.
یارشاطر، متولد سال ۱۲۹۹ در همدان، دانشآموخته دوره دکترای زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران و دکترای زبانشناسی ایرانی در مدرسه مطالعات مشرقزمین و آفریقا در دانشگاه لندن بود.
احسان یارشاطر نخستین ایرانیای است که پس از جنگ جهانی دوم در آمریکا به مرتبه استادی رسید. از آغاز دهه ۱۹۷۰ نزدیک به ۴۰ویراستار و ۳۰۰نویسنده از سراسر آمریکا، اروپا و آسیا با او همکاری داشتهاند. یارشاطر ویراستاریِ ۳مجلد از تاریخ ایران کمبریج را هم برعهده داشته است.
وی علاوه بر شهرتش بهخاطر نوشتن ۱۶جلد کتاب تاریخ ادبیات ایران، بنیانگذار و ویراستار دانشنامه ایرانیکا بود که از دهه ۱۹۷۰ با همکاری شمار زیادی از محققان و ویراستاران در نیویورک در حال انتشار است.
استاد احسان یارشاطر در کتاب زندگینامهٔ خود مینویسد: «وطن من زبان فارسی است». او مینویسد:
«وطن ما، به یک معنی، سرزمینیست پر از صحراهای فراخ و کوههای بلند و رودها و دریاچههایی که در درازای زمان بارها زیر پای مهاجمان مختلف کوفته شده و باز بهپاخاسته... ولی ما وطن دیگری هم داریم که در ذهنمان جای دارد. وطنی که رودکی در آن چنگ مینواخت و فردوسی از خِرَد و دلاوریهای قهرمانان سخن میگفت و خیام سرگردانی انسان را بازمینمایاند و ابوسعید و نظامی و سعدی و مولوی و حافظ، با استادی حیرتانگیز، از ظرایف روان انسان – بیش از همه عشق – سخن میگفتند. این وطن را میتوان از گزند حوادث در امان داشت. وطن من این وطن است... وطن من زبان فارسیست».(صفحات ۱۳۲ و ۱۳۳ کتاب زندگینامه احسان یارشاطر)
روانش شاد. درگذشتش به همه ایراندوستان و عاشقان زبان و ادبیات فارسی تسلیت!
م. شوق